Ultrazvučna dijagnostika
Ultrazvučna dijagnostika ili sonografija je tehnika snimanja unutrašnjih organa ultrazvučnim aparatom koji koristi potpuno bezopasne zvučne talase visoke frekvencije za stvaranje slike organa i tkiva unutar tijela.
Dijagnostika ultrazvukom je sasvim bezbjedan, neinvazivan medicinski metod koji ne koristi jonizirajuće zračenje kako bi se ispitalo stanje unutrašnjih organa.
Najjednostvavnije rečeno, utrazvuk ili sonogram je pregled pomoću zvučnih talasa. Zvuk kako ga obično shvatamo jesu vibracije određene frekvencije koje se prostiru u tkivo u obliku talasa.
Ultrazvuk je zapravo niz takvih talasa, obično uzdužnih, uzrokovanih vibracijama elastičnog tijela (piezoelektričnog kristala) čija frekvencija premašuje frekvenciju koju može registrovati ljudsko uho, što je obično do 20 000 perioda u sekundi ili 20 kiloherca.
Pod dejstvom ultrazvučnih talasa molekuli tjelesnih tkiva se pokreću i zvučna energija se prenosi kroz njih stvarajući oscilacije. Tako talasi prolaze kroz tkivo i potom se odbijaju nazad.
Ovim odbijanjem ultrazvučnog snopa nastaje “odjek” odnosno slika tkiva. Što je tkivo tvrđe i gušće (kost bi bila najtvrđa i najgušća) to se više zvučnih talsa vraća na ekran ultrazvučnog aparata i daje svjetliji obris, omogućavajući razlikovanje i jasan pregled unutrašnjih organa.
To je osnovni princip ultrazvuka: upotreba zvučnih talasa kako bi se stvorila slika unutrašnjih organa, odredio njihov položaj, ispitala veličina i utvrdilo stanje i moguća odstupanja od uobičajen.
U našoj zdravstvenoj stanovi Arni PLUS radimo:
- Ultrazvuk Color doppler krvnih sudova (vena i arterija)
- Ultrazvučni pregled koštano-zglobnog sistema (zglobova i mišića)
- Ultrazvuk perifernih živaca
- Ultrazvuk abdomena
Ultrazvuk Color doppler krvnih sudova (vena i arterija)
Šta je color doppler (obojeni dopler)?
Dopplerski ultrazvuk je posebna ultrazvučna metoda kojom se analizira protok krvi unutar krvnih sudova vena i arterija. Slika je prebojena crvenom i plavom bojom pri čemu crvena boja označava arterijski krvni sud dok plavo boja označava venski krvni sud.
Kada se obično koristi ultrazvuk Color doppler krvnih sudova?
Koristeći dopplersku ultrazvučnu tehnologiju mjerimo i analiziramo protok krvi u krvnim sudovima. Suženje krvnih sudova (stenoza) ili proširenje (dilatacija, odnosno aneurizme) se mogu ovim pregledom otkriti. Ultrazvučna analiza krvi ili color doppler koju radimo u ZU ARNI plus:
- ultrazvuk karotidnih arterija,
- ultrazvuk perifernih arterija (ruku ili nogu) radi stepenovanja aterosklerotskih promjena
Ultrazvuk color doppler krvnih sudova glave i vrata treba uraditi u slučaju:
- vrtoglavice i nestabilnosti pri hodu
- slabosti ili osjećaja trnjenja polovine tijela
- gubitka vida u dijelovima vidnog polja
- gubitka svijesti
- glavobolje
- moždanog udara
- neuroloških oboljenja
- ateroskleroze
- povišenog holesterola i trigricerida u krvi
- dugogodišnjeg dijabetesa
- šuma nad karotidnim arterijama
Ultrazvuk color doppler krvnih sudova nogu radi se u slučaju:
- otoka nogu
- proširenih vena
- promjena u boji kože
- osjećaja hladnih nogu
- povreda
- priprema za operaciju vena, postoperativnog praćenja
- bolova pri hodu
Ultrazvuk color doppler krvnih sudova ruku radi se u slučaju:
- bola, otoka i promjena boje kože
- povreda
Vaš termin za ultrazvučni pregled možete da zakažete klikom na ovaj link.
Ultrazvuk krvnih sudova – priprema za pregled
Za ultrazvučni pregled posebna priprema nije potrebna. Obucite komotnu odjeću – za pregled krvnih sudova nogu, noge moraju biti pristupačne od prepona do stopala. Ultrazvučni pregled traje u prosjeku 30 minuta.
Ultrazvučni pregled koštano-zglobnog sistema (zglobova i mišića)
Što je ultrazvučni pregled zglobova i mišića?
Ultrazvučni pregled mišića i zglobova pruža nam snimke mišića, tetiva, ligamenata, zglobova i mekih tkiva u cijelom tijelu. Radi se ultrazvučnim aparatom i posmatraju se sve structure koje se nalaze ispod kože zglobova.
Ultrazvučni pregled koštano-zglobnog sistema – kako se koristi?
Ultrazvučnim pregledom koštano-zglobnog sistema može se dijagnostikovati:
- ruptura tetiva ili tendinitis ramenog obruča, ahilove tetive skočnog zgloba i drugih tetiva u tijelu.
- rupture mišića, stvaranje kolekcije tečnosti-izliva
- istegnuća i ruptura ligamenata
- upala ili izlivi u burzama i zglobovima
- rane promjene u reumatoidnom artritisu
- uklještenja živaca kao u sindromu karpalnog kanala
- benigne i maligne tumore mekih tkiva
- ganglion ciste
- hernije (kila, bruh)
- strana tijela u mekim tkivima (npr. iveri i staklo)
Ultrazvučni pregled koštano-zglobnog sistema – kako se pripremiti?
Najbolje je obući komotnu odjeću. Prilikom pregleda biće potrebno ukloniti svu odjeću i nakit sa područja tijela koji se pregleda. Nikakva druga priprema nije potrebna.
U ZU Arni plus možete obaviti preglede svih mišića i promjena u mekim tkivima kao i pregled svih zglobova (rame, koljeno, skočni zglob, lakat, ručni zglob itd.). Pregled radi dr Dragana Dragičević-Cvjetković specijalista fizikalne medicine i rehabilitacije i dr Jelena Mrđa specijalista reumatologije.
Ultrazvuk perifernih živaca
Periferni živci su pod uticajem niza bolesti kao što su trauma, infekcija, upala, benignih i malignih tumora, kao i neuropatija.
Koje vrste povreda su idealne za ultrazvučnu dijagnostiku , odnosno ultrazvuk nerava ?
- Trauma ili povreda živca
- Tumor na mozgu i drugi tumori
- Infektivne lezije
- Kompresivne neuropatije
Kao rezultat novog razvoja ultrazvučne dijagnostike razlučivosti, dijagnostička svrha ultrazvuka se značajno poboljšala i čak je bolja od one standardne MRI kad su u pitanju bolesti živaca. Kako mnogi periferni živci vode površnim tokom, lako se mogu pogledati dijagnostičkim ultrazvukom.
Mogu se proučiti čak i vrlo mali površni živci. Najvažniji artefakt dok se obavlja ultrazvuk perifernog nervnog sistema je anizotropija, što podrazumijeva da ultrazvuk mora stalno voditi sondu kako bi postigao optimalnu vizualizaciju živaca. Zbog prethodno spomenutih fizičkih aspekata, dublje ležeće živce je teže proučiti.
Kosi tok perifernih živaca ne predstavlja probleme ultrazvuku jer se sonda može pomjerati duž živca, a proširene tehnike vidnog polja mogu pomoći u stvaranju slika perifernih živaca u uzdužnom presjeku preko dugog segmenta.
U našoj zdravstvenoj ustanovi ultrazvuk perifernih živaca (nerava) radi docent dr sc.med Milorad Vujnić, specijalista neurologije.
Termin za ultrazvučni pregled možete da zakažete klikom na ovaj link.
Ultrazvuk abdomena je dijagnostička metoda koja je bezbolna, neinvazivna i bez ikakvog zračenja i štetnosti na ljudsko tijelo. Pregled se radi preko kože stomaka na koju se postavlja gel i preko gela se uz pomoć ultrazvučne sonde posmatraju organi u abdomenu (stomaku). Uz pomoć ove dijagnostičke procedure može se vidjeti morfološko stanje organa koji se nalaze u stomaku, njihova velična i oblik, kao i patološke strukture koje mogu ukazati na ozbiljna oboljenja. Pregled je jednostavan i brz i vrlo je pristupačna dijagnostička metoda. Pregled radi ljekar koji ima završenu edukaciju na ultrazvučnom aparatu.
Šta podrazumijeva ultrazvuk abdomena?
Pri pregledu se posmatra jetra, žučna kesa, želudac, pankreas, slezina, bubrezi, nadbubrežne žlijezde i aorta. Vidi se oblik navedenih organa, morfološke promjene na organima, veličina organa, međusobni odnos organa. Ne mogu se ultrazvučnim pregledom abdomena vidjeti želudac i crijeva. Posmatraju se krvni sudovi u abdomenu i najbitniji krvni sud u stomaku a to je trbušna aorta. Može se vidjeti protok kroz aortu , da li ima kalcifikacije i suženja ili proširenja na ovom krvnom sudu.
Kada uraditi ultrazvuk abdomena?
- Nejasni bolovi u stomaku
- Manjak snage , malaksalost
- Otok stomaka
- Loši laboratoriski nalazi za jetru ( AST, ALT, GGT), pancreas (pankreasna amilaza), bubrege (urea, kreatinin)
- Povišena temperatura
- Loše varenje , loša probava
Različita se patološka stanja mogu vidjeti ultrazvukom, a to su:
- apendicitis (upala slijepog crijeva)
- holecistitis (upala žučne kese, kamenje u žuči))
- kamen u žuči
- pankreatitis (upala pankreasa)
- bubrežni kamenci
- bubrežne ciste
- splenomegalija (povećana slezena)
- hepatomegalija (povećana jetra)
- ciroza jetre
- ciste na jetri
- ascites (slobodna tečnost u stomaku)
- hernija (kila)
- dobroćudni i zloćudni tumori
- aneurizma (proširenje) abdominalne aorte i dr.
Color-doppler je dodatna opcija na ultrazvučnom aparatu kojom se analiziraju protoci u krvnim sudovima arterijama i venama. Prilikom ultrazvuka abdomena sa opcijom color-doppler se dodatno može utvrditi da li postoji:
- krvni ugrušak koji blokiraju protok krvi
- suženje krvnih sudova
- tumor i kongenitalne (urođene) malformacija krvnih sudova
- smanjen protoka krvi kroz neke organe
- povećan protoka krvi što može biti znak upale.
Nakon ultrazvučne pretrage abdomena ljekar može preporučiti druge dijagnostičke metode kao što su CT ili MR ili neke druge laboratorijske pretrage da bi potvrdio ili isključio radnu dijagnozu.
Priprema za ultrazvuk abdomena
Na dan ultrazvučnog pregleda trebate doći natašte tj.praznog stomaka, najbolje je ne jesti 8 do 12 sati prije samog pregleda. Dan prije pregleda biste svakako trebali izbjegavati hranu koja stvara nadutost – mlijeko i mliječne proizvode, pasulj, kupus, pečeno i prženo meso, gazirana pića. Preporučuje se jesti laganu i nemasnu hranu supe , čorbice i salate koje se lakše vare. Razlog tome je što nesvarena hrana u želucu i crijevima može otežati pregled zbog stvaranja viška gasova u crijevima i blokiranja prolaska ultrazvučnih talasa .
Na pregled trebate doći u udobnoj odjeći jer je na pregledu potrebno osloboditi regiju stomaka .
Pregled traje najviše 30 minuta i u toku pregleda ljekar posmatra na ekranu ultrazvučnog aparat unutrašnje organe zajedno sa pacijentom.
Svaka osoba koja ima više od 35 godina treba bar jedan put godišnje da uradi ultrazvučni pregled u cilju prevencije ozbiljnih bolesti koje se pravovremenim otkrivanjem mogu uspiješno liječiti.
Ultrazvučni pregled abdomena u našoj zdravstvenoj ustanovi Arni plus radi dr Jelena Mrđa, specijalista reumatolog.
Ultrazvuk pluća
Ultrazvuk pluća je neinvazivna dijagnotička metoda putem koje za kratko vrijeme možete saznati u kakvom stanju su vaša pluća.
Ultrazvuk pluća pokazao je veliku osjetljivost i specifičnost u diferencijalnoj dijagnozi najčešćih akutnih pulmoloških oboljenja (konsolidacije, pneumonije, pleuralni izlivi, pneumotorax).
Veliku primjenu ima kod post COVID 19 pacijenta u cilju praćenja oštećenja plućne funkcije.
Pregled se vrši konveksnom i linearnom sondom u B i M modu prema topografskim linijama koje obuhvataju prednji, lateralni i posterolateralni dio grudnog koša.
Ovom metodom se lako prati razvoj bolesti te nema izlaganja pacijenta štetnom jonizovanom zračenju.
Pod kontrolom ultrazvuka mogu se uraditi brojne dijagnostičke i terapijske procedure koje će značajno poboljšati kvalitet života pulmoloških pacijenta.
Ultrazvuk pluća u mnogim istraživanjima je pokazao bolju osjetljivost i specifičnost od standardne radiografije pluća te je postao moćna dijagnostička metoda u rukama iskusnog kliničara.
Ultrazvučni pregled pluća u našem centru obavlja specijalista pulmolog.
Zakažite termin za ultrazvučni pregled ovdje.
